"Вій. Страшная помста" на сцэне Гарадзенскага тэатра лялек / артыкул з газеты "Гродзенская праўда"


На сцэне абласнога тэатра лялек адна з самых містычных аповесцяў Мікалая Гогаля. Пастаноўка для дарослага гледача «Вій. Страшная помста» - сотая прэм'ера тэатра. Пра тое, як ствараўся спектакль і што чакае гледачоў, пацікавіліся ў аўтара п'есы і рэжысёра-пастаноўшчыка Алега Жугжды.

- Маё знаёмства з аповесцю «Вій» адбылося яшчэ ў дзіцячым садзе дзякуючы фільму з Леанідам Кураўлёвым і Наталляй Варлей. Нас, дашкалят, выхавальнік прывяла ў кінатэатр, у жаху прасядзелі ўвесь сеанс, - прызнаўся субяседнік.

- Праз амаль паўстагоддзя вырашыліся на ўласную інсцэніроўку аповесці. Чаму?

- У Гогаля прачытаў, што бурсакі часам зараблялі логва. Разыгрывалі перад народам сцэнкі і атрымлівалі грошы на варэнікі ды гарылку. Па першапачатковай задумке Хама Брут, забіўшы ведзьму-паненку, засынаў у п'яным сне і ўсе далейшыя падзеі бачыліся яму батлеечным паказам. З часам задумка змянілася. На напісанне п'есы сышло каля васьмі гадоў. Два апошнія гады чакаў, калі з'явяцца выканаўцы. У выніку атрымаўся свайго роду моладзевы праект.

Сцэнаграфія «Вія» - праца Валерыя Рачкоўскага, галоўнага мастака Беларускага дзяржаўнага тэатра лялек. Працуем разам з 1988 года. Прастора арганізавана ім лімітава функцыянальна. На сцэне - вёсачка з тынам ва ўсю вуліцу, заезны двор, які ў адно імгненне трансфармуецца ў закінутую царкву, выратавальны круг для Хамы Брута. Натуральна, ва ўсім украінскі каларыт.

- Чым будзеце палохаць гледачоў?

- Музыкай Віталя Лявонава, вызначаным святлом, лялькамі ды манекенамі, маскамі.

- Выканаўца галоўнай ролі Аляксандр Рацько гуляе ў жывым плане. Чаму ў пастаноўцы няма лялькі Хамы Брута?

- Бурсак - адзіны безумоўна рэальны персанаж. А ўсе астатнія, быць можа, яму толькі сняцца або здаюцца. Аднак не хацелася б тлумачыць тое, што адбываецца выразам "Сон розуму нараджае пачвараў". Для мяне ўсё кашмары - пакуты сумлення злачынца.

- З часоў экранізацыі «Вія» за аповесцю цягнецца шлейф непрыемнасцяў. Не так даўно, напрыклад, згарэла царква, дзе здымалі фільм. Нарадзіліся забабоны падчас працы над спектаклем?

- На рэпетыцыях любога спектакля заўсёды нешта здараецца. Хтосці нагу падгорне, што-небудзь зламаецца. Іншая справа, што пры пастаноўцы містычных сюжэтаў нічога не значныя рэальныя падзеі набываюць асаблівую афарбоўку. Гэта кажа ў нас страх, забабонныя здагадкі!

- А чаго баіцца сам Алег Жюгжда?

- У гэта не прызнаюся. Хоць адзін з маіх страхаў рэалізаваны ў спектаклі. У «Віі» ён набыў пэўныя рысы, паколькі з узростам я стаў ставіцца да яго спакайней. Што гэта за фобія - здагадайцеся самі.

Марына БЛАЖЫЕЎСКАЯ